Αρκετά χρόνια πριν κανείς δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι η τέχνη θα εξυπηρετούσε οποιονδήποτε άλλο σκοπό πέρα από την αισθητική και τη διακόσμηση. Μέχρι σήμερα, χιλιάδες συλλέκτες έργων τέχνης ανά τον κόσμο πάσχιζαν να αποκτήσουν μοναδικά έργα τέχνης προκειμένου να εμπλουτίσουν τη συλλογή τους, χωρίς να τους ενδιαφέρει το χρηματικό όφελος που θα μπορούσαν να αποκομίσουν σε βάθος χρόνου.
Σήμερα, η τέχνη αποτελεί ένα από τα πιο προσοδοφόρα επενδυτικά οχήματα, προσελκύοντας ολοένα και περισσότερους επίδοξους επενδυτές, οι οποίοι ψάχνουν διαρκώς νέους τρόπους κεφαλαιακής τοποθέτησης. Ωστόσο, όπως και κάθε άλλη επένδυση έτσι και η τέχνη προϋποθέτει ολοκληρωμένη γνώση τόσο του οικονομικού όσο και του καλλιτεχνικού πεδίου, προκειμένου ο επενδυτής να ακολουθήσει μία επιτυχημένη επενδυτική στρατηγική και να κινηθεί συνετά σ’ αυτή τη ραγδαία αναπτυσσόμενη αγορά.
ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΒΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΜΙΑ ΙΔΑΝΙΚΗ ΕΠΕΝΔΥΣΗ
Το πρώτο ερώτημα που πρέπει να απαντήσει κάποιος, ο οποίος έχει σκοπό να επενδύσει στη τέχνη, είναι το αν όντως τον ενδιαφέρει η τέχνη καθαυτή. Συχνά παρατηρείται το φαινόμενο αρχάριων που εισέρχονται για πρώτη φορά στην αγορά της τέχνης χωρίς να έχουν πάθος για αυτήν, με αποτέλεσμα να προβαίνουν σε αποτυχημένες επιλογές και να αγοράζουν έργα τα οποία δεν τους ικανοποιούν στο ελάχιστο.
Ακόμα ένα ερώτημα που πρέπει να κάνει ο επενδυτής στο εαυτό του είναι το αν έχει επαρκή γνώση γύρω από το τοπίο της τέχνης. Δεδομένου ότι η τέχνη περιλαμβάνει κατά κόρον τις τάσεις του σήμερα, είναι χρήσιμο ο επίδοξος επενδυτής να ξέρει τι επικρατεί και να μπορεί να σχηματίσει άποψη για το τι μέλλει γενέσθαι στα επόμενα χρόνια. Σε περίπτωση που κάποιος είναι αρχάριος στον χώρο των επενδύσεων, προκειμένου να μην προβεί σε βιαστικές και επιζήμιες κινήσεις καλό θα ήταν να αγοράσει ένα έργο τέχνης που ανταποκρίνεται στην αισθητική του και στο προσωπικό του γούστο, προκειμένου να το έχει στην ιδιοκτησία του για όσο χρονικό διάστημα χρειαστεί. Αναφορικά με το είδος της τέχνης που μπορεί να αποτελέσει ιδανική επένδυση δεν υπάρχει συγκεκριμένη απάντηση. Αυτό που έχει σημασία είναι η επιλογή του είδους που συναρπάζει τον επενδυτή.
Η μοντέρνα και η σύγχρονη τέχνη δεν ανταγωνίζονται μεταξύ τους, αρκεί ο επενδυτής να είναι ενημερωμένος γύρω από τις επιμέρους τάσεις. Ο κόσμος της τέχνης έχει τις δικές του εκδόσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν περιοδικά και εφημερίδες. Έτσι, ο επενδυτής έχει τη δυνατότητα να ενημερωθεί γύρω από την τέχνη μέσα από διάφορα έντυπα, τα οποία διατίθενται σε γκαλερί και σε μουσεία. Εξίσου εμπεριστατωμένη και σαφή πληροφόρηση προσφέρουν και οι σύμβουλοι τέχνης, τους οποίους μπορεί να προσλάβει ο επενδυτής , αρκεί να είναι βέβαιος για την εντιμότητα αλλά και για τις ικανότητές τους. Η γνώση είναι δύναμη.
ΠΩΣ ΕΚΤΙΜΑΤΑΙ Η ΤΕΧΝΗ;
Η επένδυση σ’ ένα έργο τέχνης μπορεί να αποφέρει χρήματα από τη μία στιγμή στην άλλη, καθώς ένα αδιάφορο έργο τέχνης εντελώς απρόσμενα μπορεί να χαρακτηριστεί ως πολύτιμο και να αποφέρει υψηλά κέρδη στον κάτοχό του. Σ’ ότι αφορά στην εκτίμηση του κάθε αντικειμένου, αυτό το οποίο έχει προεξάρχοντα ρόλο είναι ο καλλιτέχνης και όχι καθαυτό το έργο. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι όταν το έργο δεν αντικατοπτρίζει τον καλλιτέχνη μπορεί να εκτιμηθεί το ίδιο ψηλά, ανεξαρτήτως της φήμης του.
Η επιλογή του καλλιτέχνη δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολη καθώς αρκεί μία σφαιρική ενημέρωση γύρω από τις τάσεις, η οποία αποκομίζεται μέσα από τις επισκέψεις σε art shows και σε δημοπρασίες. Εκεί ο επενδυτής δύναται να εντοπίσει τον καλλιτέχνη που έχει τη μεγαλύτερη επιτυχία.
Ωστόσο, μία κερδοφόρα επένδυση μπορεί να στηριχθεί εξίσου σ’ έναν άγνωστο καλλιτέχνη, αν και είναι ιδιαίτερα δύσκολο για κάποιον αρχάριο να εντοπίσει τα μελλοντικά ταλέντα, προκειμένου να επωφεληθεί της υπεραξίας που θα δημιουργηθεί τα επόμενα χρόνια. Γι’ αυτό τον λόγο, κάποιες φορές είναι προτιμότερο και πιο ασφαλές να επενδύσει κάποιος σε γνωστά ονόματα. Σημειωτέον ότι ακόμα και οι πιο διάσημοι καλλιτέχνες δεν εξασφαλίζουν πάντα την επιτυχία, αντιθέτως μπορούν να αποβούν καταστροφικοί.
Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση του άλλοτε δημοφιλούς Mark Kostabi, ο οποίος πέρασε στην αφάνεια εν μία νυκτί, εξ’ αιτίας ρατσιστικών του δηλώσεων. Αυτομάτως η αξία των έργων του υποτιμήθηκε και αρκετοί επενδυτές, ανάμεσά τους και ο Sylvester Stallone, έχασαν τα χρήματά τους.
Συνεπώς η επένδυση στην τέχνη δεν στερείται των ρίσκων που εμπερικλείουν οι άλλες επενδύσεις. Καθοριστικός παράγοντας μιας πετυχημένης επένδυσης είναι και το σωστό timing, η ικανότητα του να αγοράσει και να πουλήσει κάποιος ένα έργο τέχνης τη σωστή ώρα. Εν τούτοις ο τομέας της τέχνης δεν διακρίνεται για τις ταχείες συναλλαγές, αφού ενδέχεται να περάσουν χρόνια μέχρι να εκτιμηθεί ένα καλλιτέχνημα και να αποφέρει κέρδη στον κάτοχό του.
Άλλωστε οι αποδόσεις που έχουν σημειωθεί μέχρι σήμερα αγγίζουν μέχρι και το 500%. Δικαίως η τέχνη κερδίζει ολοένα και περισσότερους επενδυτές, επικουρούμενους στα πρώτα τους βήματα από τις ειδικές υπηρεσίες των τραπεζών, οι οποίες ενθαρρύνουν αυτή την τάση.
Μερικές από τις υπηρεσίες που προσφέρουν περιλαμβάνουν τη χορήγηση δανείου, την πραγματογνωμοσύνη και την εκτίμηση, τη συντήρηση, τη φύλαξη, την ασφάλιση, αλλά και τη νομική βοήθεια, καθιστώντας το εγχείρημα πιο προσιτό. Όταν η εμπιστοσύνη σε διαπραγματεύσιμους τίτλους στα χρηματιστήρια περιορίζεται, η επένδυση στην τέχνη φαντάζει ως η σίγουρη λύση που κατοχυρώνει τα κεφάλαια, συνεισφέροντας ταυτόχρονα στην επιβίωση της αισθητικής και της ιστορίας.
