Η πραγματικότητα είναι σαν την αναπνοή. Το ίδιο αυτονόητη και ζωτική για όλους κι όμως τόσο προσωπική και ιδιαίτερη, ώστε από τον τρόπο που αναπνέουμε να γίνονται αντιληπτά πολλά περισσότερα για μας πέρα από το γεγονός ότι είμαστε απλά ζωντανοί. Το 2009 χαρακτηρίστηκε από την χειρότερη χρηματοπιστωτική κρίση των τελευταίων δεκαετιών. Στην κούρσα την παγκόσμιας ανάπτυξής ολόκληρος ο πλανήτης βαριανασαίνει. Χάθηκε ξαφνικά ο αέρας; Και πώς άραγε είναι να ζεις χωρίς αυτόν;
Τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια είχαμε μάθει να ζούμε σαν το χρήμα να μην επρόκειτο ποτέ να τελειώσει. Υπήρχε παντού, ακόμα και στα πιο δύσκολα υψόμετρα. Όμως, στα μέρη που συνωστίζονται πολλοί ο αέρας γίνεται βαρύς. Οι άνθρωποι της αγοράς χωρίς ρευστό ασφυκτιούν. Οι υπερβολές που συνόδευσαν την ξέφρενη κούρσα του δανεισμού στα 00’s δηλητηριάζουν τον αέρα. Όμως, οι άνθρωποι δεν μπορούν να καταστρέψουν τον μηχανισμό που παράγει πλούτο, δεν μπορούν να καταργήσουν την οικονομία, όπως δεν μπορούν να πάψουν να αναπνέουν.
Το lifestyle της κρίσης είναι το lifestyle της απουσίας. Ο βραβευμένος με Πούλιτζερ κομίστας Garry Trudeau, γνωστός επικριτής του πρώην προέδρου Bush, διατεινόταν πως στη ζωή του προσπαθούσε να αναπτύξει ένα lifestyle που να μην απαιτεί τη φυσική του παρουσία. Σήμερα, οι περισσότεροι πασχίζουν το ίδιο. Ιδίως αυτοί που έχουν ακόμα χρήμα. Η επίδειξη του πλούτου θεωρείται προκλητική στη σημερινή πραγματικότητα και το χρήμα ως γνωστόν δεν κρύβεται εύκολα. Έτσι, μπορεί ο Bush να έφυγε, άφησε όμως πίσω του το lifestyle της κρίσης. Εσωστρέφεια, αόριστες εκτιμήσεις αλλά και κυκλοθυμία καθώς και άρνηση χαρακτηρίζουν τις περισσότερες επιλογές μας. Όπως θα ‘λεγε ο Warren Buffet, έλλειψη εμπιστοσύνης. Όχι ο καλύτερος τρόπος να ζούμε. Ή να αναπνέουμε.
Ο TEMPORA O MORES
Στην πραγματικότητα της κρίσης οι περικοπές είναι σαν το κράτημα της αναπνοής. Όλοι τις θεωρούν αναγκαίες εκ των πραγμάτων, σε κανέναν δεν αρέσουν κι όλοι τις θέλουν για τους υπόλοιπους. Τον τελευταίο χρόνο ασφαλιστικοί κολοσσοί κατέρρευσαν, τράπεζες είδαν τα κέρδη τους να εξανεμίζονται, αυτοκινητοβιομηχανίες βρέθηκαν εκτός κούρσας, οι άνεργοι αυξήθηκαν και κυβερνήσεις ψυχανεμίστηκαν σε υποσχέσεις που έκαναν την έλλειψη εμπιστοσύνης στην αγορά και την κοινωνία μεγαλύτερη. Ο τρόπος ζωής μας αλλάζει.
Αίσθηση προκάλεσε πριν πέντε μήνες άρθρο του βρετανικού Daily Telegraph σύμφωνα με τo οποίo η κρίση έπληξε ακόμα και τις εξωσυζυγικές σχέσεις. Είναι πλέον ασύμφορο να αναπνέεις για τρεις. «Ποιος τρελός, όσο χάλια και αν είναι ο γάμος του, θα συναινέσει τώρα σε διαζύγιο που, όπως είναι γνωστόν, κοστίζει πολύ ακριβά, οικονομικά, ιδίως στον σύζυγο; Μιλάμε για οικονομική τρέλα!»
Ήδη από τον Νοέμβριο του 2007, το αμερικανικό GQ, φωτογραφίζοντας τον ροκ σταρ Dave Grohl, έδειξε στους αναγνώστες του πώς το μότο του περιοδικού look sharp live smart μπορεί να γίνει πραγματικότητα με λιγότερα από 200 δολάρια.
Το καμπανάκι των περικοπών χτυπάει και για τους μεγάλους του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου. Ενδεικτικά, η Manchester United χρωστά 815 εκατ. ευρώ και τα χρέη των αγγλικών ομάδων αγγίζουν συνολικά τα 3,6 δις ευρώ. Τηρουμένων των αναλογιών, δύσκολα φέτος μία κόκκινη μεταγραφή θα κρατήσει ψηλά το ενδιαφέρον των δημόσιων σχέσεων στις σουίτες του Καραϊσκάκη.
Το Reuters μετέδωσε τον Απρίλιο πως η κρίση δεν άφησε αλώβητη ούτε τη βιομηχανία του σεξ στη Γερμανία, από την οποία η κυβέρνηση εισπράττει ετησίως 14 δις ευρώ. Οι νυχτερινές διασκεδάσεις στις δυτικές μητροπόλεις αντίκρισαν λιγότερο κόσμο σε σχέση με άλλες χρονιές, αποδεικνύοντας πως τα θεάματα δύσκολα επιβιώνουν χωρίς άρτο.
Κοντά σ’ αυτά, η διαφήμιση υποφέρει μιας και η εμπιστοσύνη του καταναλωτή δεν είναι πλέον δεδομένη. Οι διαμορφωτές της κοινής γνώμης διεθνώς μιλούν για μία βαθμιαία στροφή της ολοένα και περισσότερο φοβικής μεσαίας τάξης προς τις αξίες εκείνες που τα 00’s είχαν εκμηδενίσει. Ακούγεται ρετρό και δείχνει να πιάνει: «Μπορείς να αγοράσεις ρολόι, δεν μπορείς να αγοράσεις χρόνο!» Νέοι καιροί, νέα ήθη…
ΚΙ ΟΜΩΣ ΓΥΡΙΖΕΙ…
Για όλους τους παραπάνω λόγους το lifestyle της κρίσης (ή απουσίας) περιέχει μία εκπληκτική αντίφαση. Ενώ οι περικοπές είναι στην ημερήσια διάταξη και οι τιμές πατούν έδαφος για να συναντήσουν τις χαμηλές προσδοκίες των καταναλωτών, αυτοί που δεν είδαν τα εισοδήματά τους να μειώνονται είναι μπροστά σε μία μοναδική ευκαιρία να αποκτήσουν περισσότερα χωρίς να φαίνονται. Όπως λένε στις ταινίες, το μυστικό είναι να συνεχίσεις να αναπνέεις.
Έτσι, ακόμα κι αν οι πωλήσεις υβριδικών στις ΗΠΑ έπεσαν κατά 30% σε σχέση με πέρυσι (HybridCars.com), η απόκτηση υβριδικού τζιπ γίνεται ένα ολοένα και μεγαλύτερο trend ανάμεσα σε όσους δείχνουν να αναπνέουν καλύτερα. Μάρτυρας σ’ αυτό, τα περισσότερα lifestyle έντυπα που ανακάλυψαν εν μέσω μαύρων καιρών την αξία του πράσινου και στη μετακίνηση. Από το Φθινόπωρο του 2008, οι πωλήσεις οργανικών προϊόντων στις ΗΠΑ αυξάνονται κατά 25% ανά μήνα, ενώ κανείς εργένης δεν θα ντραπεί να ετοιμάσει ρομαντικό δείπνο με προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας.
Η όρεξη μένει η ίδια και το σπίτι κερδίζει έδαφος από το «έξω» για ζευγάρια και φίλους. Μπορεί έτσι τα περισσότερα εστιατόρια να καταγράφουν απουσίες από το πελατολόγιό τους, gourmet χώροι όμως όπως το Bazaar του Jose Andres στo Beverly Hills προτιμώνται «από όσους ψάχνουν αυτό που δεν υπάρχει αλλού» και προφανώς όχι στο σπίτι.
Στη μόδα, οι μεγάλοι οίκοι είναι επιφυλακτικοί σε νέα επιχειρηματικά ανοίγματα, αυτό δεν εμποδίζει τους σχεδιαστές να προτείνουν με τον ίδιο ενθουσιασμό δημιουργίες λιτές και γήινες, χρώματα nude και στυλ ρετρό, χωρίς τις νεομπαρόκ υπερβολές που έβγαζαν μάτι στα 00’s. Όπως έχει δηλώσει ο Karl Lagerfeld «η κρίση είναι σαν εποχικό καθάρισμα, ηθικό και βιολογικό. Το βλέπω σαν κάτι τρομερό αλλά υγιές, καθώς δεν κάναμε ποιοτική δουλειά. Είναι σαν γιατρειά του κόσμου και για πολλούς πολύ δύσκολο».
Η επίδειξη πλούτου δεν προκαλεί πλέον χαμόγελα. Οι μετρημένες συμπεριφορές, ακόμα κι αν γίνονται στα πλαίσια ενός πολιτικά ορθού καθωσπρεπισμού, είναι προτιμότερες από την παλιά αλαζονεία των golden boys. Και πιο ασφαλής τρόπος να μην χάσει κανείς περισσότερα.
Σε μια ασθμαίνουσα πραγματικότητα, το lifestyle είναι σαν την όσφρηση. Το άσχημο το μυρίζουν όλοι το ίδιο. Κάποιοι λίγοι όμως μπορούν να ξαναθυμηθούν πως είναι να μυρίζει όμορφα ο αέρας και ελάχιστοι πώς να είναι απλά φρέσκος και καθαρός. Στην πραγματικότητα, το lifestyle ορίζουν πολλοί περισσότεροι άνθρωποι από τους συνήθεις ύποπτους των ιλουστρασιόν εξωφύλλων και των κοσμοπολίτικων πάρτυ.
Πολύ πριν βάλει σε εφαρμογή τις πολιτικές του, ο Barack Obama έφερε έναν αέρα αλλαγής. Και το ίδιο μπορεί να ισχύει για τον επιχειρηματία που με τόλμη και δημιουργικότητα, χωρίς απαραίτητα γοητεία, μπορεί να καθαρίσει την ατμόσφαιρα, αλλάζοντας τα δεδομένα της αγοράς. Άνθρωποι του lifestyle είναι όλοι αυτοί που στην καθημερινότητά τους μπορούν να δείξουν στους υπόλοιπους ότι υπάρχουν τρόποι να ξεφύγουν από την κρίση και να αναπνεύσουν. Πέρα από οδηγούς και tips, στο lifestyle της κρίσης μετράει περισσότερο το πώς παρά το τι. Γιατί αυτό το πώς είναι που δημιουργεί νέες ευκαιρίες.
Την εποχή της Μεγάλης Κρίσης του ’29 ο Steinbeck έγραψε στα «Σταφύλια της Οργής» για τους άντρες που ξύπνησαν το πρωί και είδαν όλη τους τη σοδειά κατεστραμμένη από την καταιγίδα της προηγούμενης νύχτας. Οι γυναίκες τους παρατηρούσαν. Κι όσο αυτοί δεν έσπαγαν, οι γυναίκες τους σκέφτονταν πως δεν υπάρχει μεγαλύτερη καταστροφή από το να χάσουν οι άντρες το θάρρος τους. Ο τρόπος που κάποιος έχει μάθει να στέκεται στα πόδια του είναι η μοναδική πραγματικότητα σε έναν κόσμο που δεν παίρνει ανάσα. Κι όμως γυρίζει…
ΑΥΤΟ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΡΙΣΗ - Ceci n'est pas une crise!
(ΝΤΥΣΙΜΟ - ΥΦΟΣ)
Το στυλ είναι πέρα από τάσεις και καταστάσεις. Το στυλ φοριέται από μέσα προς τα έξω. Μαύρα παπούτσια και στενά μαύρα παντελόνια με λεπτή μαύρη ανάγλυφη γραβάτα, λίγο μακρύτερο μαλλί και ύφος Clint Eastwood είναι συνδυασμός που μπορεί να σκοτώσει κάθε αλαζονικό βλέμμα τριγύρω σας.
+ Σε καμία περίπτωση το αυστηρά γοητευτικό βλέμμα δεν σημαίνει ότι η κρίση σας κάνει χολερικό. Είναι απλά ότι βαθιές σκέψεις σας διαπερνούν και δεν είναι όλες οι ώρες για χαβαλέ.
(ΧΡΟΝΟΣ - ΡΟΛΟΙ)
Ένα χρυσό ρολόι που βγάζει μάτι μοιάζει περισσότερο με πεντακοσάευρα τυλιγμένα στον καρπό σας παρά με έγκυρο δείκτη της καθημερινής σας συνέπειας. Είναι το χέρι που μαγεύει τον συνομιλητή κι όχι το μπρασελέ.
+ Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ George Bush φορούσε φτηνό ασημένιο CASIO. Ο Gianni Agnelli φορούσε ROLEX πάνω από το μανίκι του πουκαμίσου. Η φιλοδοξία έχει πάντα δύο άκρα απ’ τα οποία κανείς δεν πρέπει να ξεφεύγει.
(ΟΡΙΑ – ΔΡΟΜΟΣ)
Τα μόνα άκρα που έχει ο δρόμος και που δεν μπορείτε να αλλάξετε είναι στο πλάι. Για όλα τα άλλα αποφασίζετε εσείς. Οδηγήστε αυτοκίνητο που δεν καταναλώνει όσο ένα UFO και όταν οι περιστάσεις το επιτρέπουν προτιμήστε το μετρό για τις μετακινήσεις σας.
+ Δεν θα καταγραφείτε ως ο πρώτος οικολόγος της ιστορίας, αλλά η επιλογή σας θα εκτιμηθεί από τη συνάδελφο που συναντήσατε το πρωί στο μετρό και θέλατε καιρό να βγείτε μαζί της για δείπνο.
(ΦΑΓΗΤΟ – ΑΠΟΛΑΥΣΗ)
Ο άντρας που γοητεύει είναι ο άντρας που ξέρει να περιποιείται και να νοιάζεται. Μετά το σεξ, η μεγαλύτερη απόλαυση που μπορείτε να προσφέρετε στη σύντροφό σας είναι το φαγητό. Ένα δείπνο για δύο στη Σπονδή των δύο Michelin θα φέρει χαμόγελα, αλλά όχι πάνω από δύο φορές. Αλλιώς θα καταλήξει να μοιάζει με επίσκεψη σε fast-food. Χωρίς το fun. Και για τους δύο.
+ Οι υπόλοιπες στιγμές σας ανήκουν. Είναι, λοιπόν, ευκαιρία να ασκηθείτε στην υψηλή τέχνη της γαστρονομίας, αφιερώνοντας μέρος από τον ελεύθερο χρόνο σας στην κουζίνα για τη γεύση της εκλεκτής σας. Αυτόνομος, δημιουργός, γνώστης των απολαύσεων. Αναπόφευκτα, ο δικός της εκλεκτός.
(ΕΞΟΔΟΣ – ΚΥΚΛΟΣ)
Τι θέλουν οι άλλοι από τη ζωή μας; Τα μέρη που συνωστίζονται οι πάντες -και τους οποίους βλέπετε στις εξόδους σας τα τελευταία πέντε χρόνια λόγω επαγγέλματος- δεν είναι ό,τι πιο ιδανικό για να ξεφύγει κανείς από μία κουραστική καθημερινότητα. Η βραδινή έξοδος και η απόδραση το Σαββατοκύριακο πρέπει να περιλαμβάνει μόνο όσους μας κάνουν να νιώθουμε καλά και ήρεμα.
+ Δεν υπάρχει μεγαλύτερη δύναμη στο επιχειρηματικό πεδίο από μία προστατευμένη προσωπική ζωή. Όταν κανείς δεν μπορεί να σχολιάσει τον κύκλο σας, θα αναγκαστεί να μιλάει μόνο για το έργο σας. Αρκεί να είστε σίγουρος πως το έργο σας μετράει.
