Φυσικά, το μείζον ερώτημα είναι κατά πόσον η ανακάλυψη αυτή μπορεί να οδηγήσει στην παρασκευή φαρμάκων, που να έχουν την ίδια δράση με τη ρεσβερατρόλη. Η απάντηση φαίνεται ότι δεν θα έλθει από τα εργαστήρια του Χάρβαρντ, όπου έγιναν οι δοκιμές της ουσίας στα ποντίκια.
Ρόλο-κλειδί στην κατεύθυνση αυτή παίζει μία μικρή βιοτεχνολογική εταιρεία, που ονομάζεται Sirtris Pharmaceuticals. Ιδρύθηκε μόλις πριν από 2 χρόνια από τον 38χρονο Christoph Westphal, ο οποίος αποφοίτησε από την ιατρική σχολή του Χάρβαρντ και μετά το διδακτορικό, άφησε την ευκαιρία για μια λαμπρή καριέρα, για να δοκιμάσει την τύχη του με την Sirtris. Μαζί του δουλεύει και ο 37χρονος David Sinclair, ο οποίος προέρχεται επίσης από το Χάρβαρντ και εργάστηκε χρόνια με την ρεσβερατρόλη. Και σήμερα βάζει στοίχημα πλέον ότι η θεωρία πίσω από την ουσία αυτή δουλεύει σωστά.
Αν έχει δίκιο ο Sinclair και τα πειράματά τους πετύχουν, τότε μπορεί να οδηγήσουν στην ανακάλυψη φαρμακευτικών ουσιών, που θα φέρουν κυριολεκτικά επανάσταση στη θεραπεία χρόνιων ασθενειών, από το διαβήτη μέχρι και τη νόσο Αλτσχάιμερ. Μάλιστα, τα φάρμακα αυτά μπορεί να έχουν και μία προκλητική «παρενέργεια»: μπορεί να επιμηκύνουν τη ζωή! Ίσως να χρειαστεί να πάμε στις αρχές του 20ού αιώνα και στην ανακάλυψη των αντιβιοτικών για να βρούμε μία ισοδύναμη επιστημονική ανακάλυψη με τόσο ευρύ θεραπευτικό δυναμικό...
Οι Venture Capitalists έχουν αγκαλιάσει την προσπάθεια της Sirtris, συγκεντρώνοντας μέσα σε μόλις 2 χρόνια 82 εκατομμύρια δολάρια για τη στήριξή της. Πρόκειται για ένα σημαντικά μεγάλο κεφάλαιο για μία τέτοιου είδους βιοτεχνολογική εταιρεία υψηλού ρίσκου, που συνέβαλε όμως καθοριστικά στο να προχωρήσουν γρήγορα τα πειράματα.
Δεν είναι τυχαίο ότι ήδη δοκιμάζεται κλινικά το πρώτο φάρμακο, που βασίζεται στη δράση της ρεσβερατρόλης και υπόσχεται να βοηθήσει τους διαβητικούς να κρατήσουν τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα υπό έλεγχο.
Το φάρμακο περιέχει συμπυκνωμένη ρεσβερατρόλη και παρέχει μεγαλύτερη ποσότητα της ουσίας στο αίμα του οργανισμού σε σύγκριση με την κατανάλωση κόκκινου κρασιού.
Στις περισσότερες περιπτώσεις βιοτεχνολογικών εταιρειών, χρειάζεται να περάσουν αρκετά χρόνια πριν κάποιο προϊόν τους φθάσει σε επίπεδο κλινικής έρευνας. Το προϊόν της Sirtris όμως έφθασε σ’ αυτό το επίπεδο μέσα σε μόλις 18 μήνες!
Οι άνθρωποι πίσω από την καινοτομία
Βέβαια, για να γίνουν όλα αυτά πράξη, η Sirtris – όπως συμβαίνει με όλα τα βιοτεχνολογικά εκκολαπτήρια – θα πρέπει να κινηθεί σε ένα «ναρκοπέδιο» και θα χρειαστούν αρκετά χρόνια για να βγει σώα. Και καμία βιοτεχνολογική εταιρεία δεν μπορεί να πάει πολύ μακριά στο ναρκοπέδιο, χωρίς τον κατάλληλο πλοηγό. Το ρόλο αυτό παίζει ο Westphal.
Τυπικά είναι διευθύνων σύμβουλος της Sirtris, ουσιαστικά είναι ο επικεφαλής ονειροπόλος. Την περίοδο 2000-2004, δημιούργησε 5 εταιρείες, τέθηκε επικεφαλής σε 4 απ’ αυτές και οι δύο σήμερα έχουν αξία πάνω από 1,4 δισ. δολάρια. Η Sirtris αποτελεί το πιο τολμηρό εγχείρημά του και γι’ αυτό χρειάστηκε να εγκαταλείψει τη δουλειά του ως venture capitalist.
O Westphal δεν είναι ο τυπικός CEO. Συνήθως, ντύνεται μόνο με τζιν Levis. Δεν είναι τυχαίο μάλιστα ότι το πρώτο, πειραματικό φάρμακο φέρει την ονομασία... 501. Το γραφείο του δεν είναι μεγάλο, ούτε πολυτελές και το πρωί συνήθως περπατά από το σπίτι μέχρι τη δουλειά.
Φυσικά, είναι πολύ δραστήριος και μανιώδης της επικοινωνίας. Οι συνεργάτες του αναφέρουν ότι μπορεί να δεχθούν μέχρι και 50 e-mails την ημέρα και χαριτολογώντας, λένε ότι η μόνη περίοδος που άφησε ήσυχο το Blackberry ήταν για μία ημέρα τον περασμένη Νοέμβριο για να φέρει στον κόσμο ο ίδιος το τρίτο του παιδί!
Πάντως, παρά τις επιτυχίες του και τις αδιαμφισβήτητες ικανότητές του, παραμένει προσγειωμένος. Δεν θέλει να νομίζει ο κόσμος και κυρίως οι σκληροί μάνατζερ, που διαχειρίζονται μεγάλα κεφάλαια, ότι η εταιρεία αναζητά μαγικά ελιξίρια νεότητας. Ξεκαθαρίζει ότι η Sirtris αναζητά φάρμακα για να θεραπεύσει ασθένειες του γήρατος και όχι να γιατρέψει το γήρας. Το έργο του φυσικά είναι πολύ δύσκολο και χρονοβόρο. Διότι για ν’ αποδείξει κανείς ότι ένα φάρμακο επιμηκύνει τη ζωή, θα χρειαστεί μία εξαιρετικά μεγάλη σε διάρκεια κλινική μελέτη.
Σε παλαιότερη συνέντευξή του είχε αναφέρει ότι «έρευνες σε άτομα, που έζησαν για πολλά χρόνια, δείχνουν πως υπάρχουν 4 παράγοντες που παίζουν ρόλο: χαμηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα και ινσουλίνης, μικρή απόκτηση βάρους όταν είναι κάποιος μεσήλικος και χαμηλή θερμοκρασία σώματος. Τα φάρμακά μας επηρεάζουν θετικά αυτούς τους παράγοντες στα ποντίκια.
Αυτό είναι πολύ ελπιδοφόρο». Επίσης, δεν παραλείπει να τονίσει ότι «η Sirtris κάνει έρευνες για την ανακάλυψη φαρμάκων, που θα έχουν την άδεια του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων και θα θεραπεύουν ασθένειες, όπως ο διαβήτης και όχι τη γήρανση».
Ο καθηγητής του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (MIT) Philip Sharp, κάτοχος του Νόμπελ Βιολογίας, ο οποίος είναι σύμβουλος της Sirtris και γνωρίζει χρόνια τον Westphal, δηλώνει ενθουσιασμένος για τη συγκεκριμένη έρευνα. Να θυμίσουμε ότι ο καθηγητής Sharp βοήθησε το 1978 στη δημιουργία μίας εκ των μεγαλύτερων βιοτεχνολογικών εταιρειών, της Biogen.
Εκτός από τον Sharp, ο Westphal κατάφερε να εντάξει στο Επιστημονικό Συμβούλιο της Sirtris μεγάλα ονόματα, όπως τον Robert Langer, επίσης από το ΜΙΤ, τον Thomas Maniatis, ο οποίος ασχολείται με την κλωνοποίηση στο Χάρβαρντ και τον Thomas Salzmann, πρώην αντιπρόεδρο της Merck και πρόεδρο του ερευνητικού της τμήματος.
Ακόμη, έπεισε προκειμένου να συμμετάσχουν στο δ.σ. ικανά στελέχη, όπως ο Ricahrd Pops, διευθύνων σύμβουλος της Alkermes και ο Paul Schimmel από το ερευνητικό ινστιτούτο Scripps. Δεξί χέρι του Westphal στα διοικητικά θέματα είναι ο Garen Bohlin, ο οποίος εργαζόταν σε ένα ινστιτούτο γενετικής, που σήμερα ανήκει στη φαρμακοβιομηχανία Wyeth.
Πώς δρα η επαναστατική ουσία
Οι έρευνες της Sirtris – όσο καινοτόμες κι αν ακούγονται – δεν είναι καινούργιες. Βασίζονται σε επιστημονικές παρατηρήσεις από τη δεκαετία του 1930! Τότε επιστήμονες του Πανεπιστημίου Κορνέλ είχαν ανακαλύψει ότι η περιορισμένη πρόσληψη θερμίδων συμβάλλει στη μακροζωία.
Ειδικότερα, είχαν βρει ότι η μείωση της κατανάλωσης θερμίδων κατά το ένα τρίτο επιμηκύνει τη ζωή κατά περίπου 30%! Στην πραγματικότητα, οι επιστήμονες ακόμη και σήμερα πιστεύουν ότι η μείωση των θερμίδων είναι ο μοναδικός, αποδεδειγμένος τρόπος με τον οποίο μπορεί κάποιος να ζήσει περισσότερο...
Σ’ αυτό στηρίζονται και οι ελπίδες της Sirtris για τη δράση της ρεσβερατρόλης, καθώς έχει φανεί ότι μπορεί να προσφέρει πολλά από τα οφέλη, που έχει ο περιορισμός της κατανάλωσης θερμίδων. Όλα ξεκίνησαν γύρω στο 2003, όταν η ερευνητική ομάδα του David Sinclair στο Χάρβαρντ βρήκε ότι η ρεσβερατρόλη μιμείται τη δράση της ολιγοθερμιδικής δίαιτας στα κύτταρα, επιμηκύνοντας τη ζωή τους κατά 70%!
Την επόμενη χρονιά βρέθηκε ότι είχε την ίδια δράση στα σκουλήκια και στις φρουτόμυγες. Είναι η πρώτη χημική ουσία που εκδηλώνει αντιγηραντική δράση σε διαφορετικά είδη ζώων. Επίσης, την περασμένη άνοιξη Ιταλοί επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Πίζας βρήκαν ότι η ουσία αύξησε κατά 50% το χρόνο ζωής ενός είδους ψαριού. Ανάλογα θετικά αποτελέσματα είχαμε πρόσφατα στα ποντίκια, γεγονός που προκάλεσε ενθουσιασμό ότι η θεωρία μπορεί πράγματι να είναι σωστή.
Βέβαια, ο τρόπος με τον οποίο δρα η ρεσβερατρόλη στον ανθρώπινο οργανισμό δεν έχει ακόμη διευκρινιστεί. Ο Sirtris πιστεύει ότι η ουσία επιδρά σε ένα ένζυμο (το ονομάζει siRT1), το οποίο λειτουργεί σαν χημικός «διακόπτης» και επιφέρει τα ανάλογα καλά αποτελέσματα, με εκείνα που έχει μία δίαιτα με λίγες θερμίδες. Τα πειράματα στο ποντίκια έχουν δείξει ότι η ουσία μπορεί να έχει θετική επίδραση στο μεταβολισμό.
