Καμία φορά δε χρειάζεται να στρέψεις το βλέμμα σου σε άλλη κατεύθυνση ή να χαωθείς με περίπλοκες αναζητήσεις. Ρίχνοντας μια ματιά δίπλα σου πιθανότατα να βρεις το δρόμο σου. Ο πατέρας του ήταν παιδίατρος και η μητέρα του οδοντίατρος.
Ο Στάθης Νίκου, γενικός χειρουργός, δεν απομακρύνθηκε από τα πρότυπα αυτά και γρήγορα οικειοποιήθηκε το ιατρικό περιβάλλον. «Οι παραστάσεις που είχα ήταν από μικρός σε ένα ιατρείο, σε έναν ιατρικό χώρο. Ε, δεν θέλει και πολύ... Πλέον γίνεται τρόπος ζωής, μία κανονικότητα» περιγράφει ο κ. Νίκου.
Επίμονος, ευρηματικός και αισιόδοξος πορεύεται με μια βασική ιδέα: «Λύσεις υπάρχουν!»
Αναμφισβήτητη ήταν η επιρροή από την πλευρά του πατέρα του, ο οποίος έκανε λόγο για Νευροχειρουργική. Ωστόσο, η ιστορία εξελίχθηκε κάπως διαφορετικά. Στα φοιτητικά του χρόνια συνειδητοποίησε πως η Νευροχειρουργική θέλει άλλη ιδιοσυγκρασία, άλλο χαρακτήρα.
Από το δεύτερο έτος της Ιατρικής, όταν ακόμη ανακάλυπτε το αντικείμενό του, επισκέφθηκε τον Αγ. Σάββα, όπου παρακολουθούσε τη διεξαγωγή χειρουργείων στο αντικαρκινικό νοσοκομείο. «Η Γενική Χειρουργική ήταν κάτι άλλο... Η αίσθηση του χειρουργείου... Δεν περιγράφεται... Η καλύτερη δουλειά..».
Τους ορίζοντές του διεύρυναν οι εμπειρίες που απέκτησε στο εξωτερικό. Ήταν μια ευκαιρία να ξεφύγει από τα στενά πλαίσια της Ελλάδας, να συστηθεί σε έναν άλλο τρόπο σκέψης, οργάνωσης ζωής και δουλειάς. Στη Γερμανία και συγκεκριμένα στη Χαϊδελβεργη εκπαιδεύτηκε και εξειδικεύτηκε στη χειρουργική Ήπατος-Χοληφόρων-Παγκρέατος. Αυτό είναι και το αντικείμενο με το οποίο ασχολείται.
Με τα βιώματα αυτά και πεπειραμένος πλέον είναι σε θέση να κάνει μια σύγκριση ανάμεσα στην Ελλάδα και στις χώρες του εξωτερικού όσον αφορά τις εξελίξεις και την πρόοδο, που στη χώρα μας έρχονται συνήθως με μια σημαντική χρονική καθυστέρηση.
Είναι πολλές οι αγκυλώσεις που χρειάζεται να αντιμετωπιστούν, εν γένει τεχνολογικές δυσκολίες, θέματα οργάνωσης και υποδομών. Τα πράγματα δεν τρέχουν με τον ίδιο ρυθμό, όπως έξω. Αλλά τελικώς, έρχεται και εδώ αυτή η γνώση και εφαρμόζεται.
Συγκεκριμένα για τη Ρομποτική χειρουργική και την Τεχνητή Νοημοσύνη ο κ. Νίκου παραδέχεται ότι είναι επιτεύγματα και φοβερή πρόοδος. Είναι εκπληκτικά εργαλεία. Δίνουν νέες δυνατότητες αντιμετώπισης, θεραπείας, εμβάθυνσης στο πρόβλημα υγείας που αντιμετωπίζει ο ασθενής και χρειάζεται λύση.
«Είναι λίγο οξύμωρο, ότι σταδιακά ανθρώπινα επιτεύγματα αντικαθιστούν τον ίδιο τον άνθρωπο. Συμφωνώ ότι η ρομποτική χειρουργική δίνει νέες δυνατότητες, αλλά είναι κάτι που επαφίεται στην καλή λειτουργία της μηχανής. Και στην εκπαίδευση του χειριστή της».
Ο κ. Νίκου εφιστά την προσοχή στην οριοθέτηση της χρήσης των μηχανών. «Μην φτάσουμε να είμαστε χειριστές ενός ρομπότ και όχι χειρουργοί... Μην φτάσουμε να υποκαταστήσει η τεχνητή νοημοσύνη τον ανθρώπινο εγκέφαλο… ». Τα τεχνολογικά εργαλεία συμβάλλουν σημαντικά στην πρόοδο του κλάδου και φυσικά θα πρέπει όλοι να έχουν πρόσβαση σε αυτά, ασθενείς και ιατροί, ωστόσο πάντα προς συμφέρον του ανθρώπου.
Βάζοντας σε υψηλή προτεραιότητα τη σχέση ιατρού και ασθενούς, επενδύει στην εμπιστοσύνη και στον αλληλοσεβασμό μεταξύ των δυο. Η απουσία αυτών των βασικών αρχών ενδεχομένως να δυσχεράνει τη συνεργασία τους, καθώς πρόκειται για ένα είδος συνεργασίας με κοινό στόχο την υγεία του ασθενούς και την αντιμετώπιση του προβλήματός του.
«Πρέπει να μπαίνουμε στην ψυχολογία του ασθενούς, να καταλαβαίνουμε, να κατανοούμε το στρες που βιώνει, όταν έρχεται ζητώντας συμβουλή ή λύση στο πρόβλημά του. Στην περίπτωση, μάλιστα, μιας χειρουργικής επέμβασης, το άγχος πολλαπλασιάζεται». Ωστόσο, λύσεις βρίσκονται, ειδικά όταν η τελική απόφαση και αντιμετώπιση είναι αποτέλεσμα ομαδικής προσπάθειας.
Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με τον κ. Νίκου, ο ασθενής πρέπει να είναι ενήμερος της κατάστασής του, του προβλήματός του, να μην υπάρχουν ερωτηματικά από πλευράς του. Είναι απαραίτητο να γνωρίζει τι αντιμετωπίζει, αλλά και ποιες επιλογές έχει. Έτσι, θα μπορέσει να πάρει και αποφάσεις.
«Η τελική απόφαση, είναι δική του. Είναι το σώμα του και αυτό πρέπει να είναι σεβαστό και από αυτόν, αλλά και από εμάς». Η δημιουργία κλίματος ασφάλειας έχει ιδιαίτερη σημασία σε ηθικό και ψυχολογικό επίπεδο εξίσου, όμως, σημαντικές αποτελούν και οι γνώσεις που έχει ο ιατρός, το βιογραφικό του, η συνεχής ενημέρωσή του και η εκπαίδευσή του.
Αφοσιωμένος στους ασθενείς του, συμβιώνει και συμβαδίζει με τις απατήσεις της ιατρικής, αποδέχεται τις δύσκολες συνθήκες και δεν εναντιώνεται στη φύση της δουλείας. «Όσο χρειαστεί, δεν υπάρχει ωράριο».
Ως «βαλβίδα» αποσυμπίεσης στη ρουτίνα του ορίζει τις στιγμές που η τέχνη δίνει το παρόν στην καθημερινότητά του συχνά με την παρακολούθηση μιας θεατρικής παράστασης ή μιας ταινίας. Αναζητά στιγμές αποφόρτισης και χαλάρωσης στη φύση, κάνοντας έναν περίπατο, μια βόλτα.
