Η έκθεση στο υπερβολικό κρύο είναι δυνατό να καταπονήσει τον οργανισμό και να προκαλέσει από ελαφρά αδιαθεσία ως και -σπανίως- σοβαρά περιστατικά, όπως υποθερμία ή κρυοπαγήματα, που μπορεί να οδηγήσουν ακόμη και στο θάνατο.
Ο οργανισμός μας «χάνει» θερμότητα από το δέρμα, τους πνεύμονες με την αναπνοή και τα πόδια. Έτσι, το πιο απλό πράγμα, που μπορεί να κάνει κανείς για να μείνει ζεστός είναι να διατηρήσει ζεστά τα πόδια και τα χέρια του.
Μεγαλύτερη ανάγκη ζεστασιάς έχουν φυσικά τα μικρά παιδιά, οι ηλικιωμένοι, οι χρόνια πάσχοντες (καρδιοπαθείς, υπερτασικοί κ.λπ.), όσοι παίρνουν ηρεμιστικά, οι καπνιστές κ .ά., επειδή ο οργανισμός τους δεν έχει τη δυνατότητα να αναπληρώνει γρήγορα κι εύκολα τη θερμότητα που φυσιολογικά χάνει, όταν επικρατεί δριμύ ψύχος.
Σε αντίθεση με ό,τι πιστεύουν πολλοί, τα οινοπνευματώδη ποτά δεν βοηθούν τον οργανισμό να παραγάγει τη χαμένη θερμότητα. Αντιθέτως, μάλιστα, το οινόπνευμα έχει την ιδιότητα να ανοίγει τα αιμοφόρα αγγεία και έτσι να προκαλεί μεγαλύτερη απώλεια θερμότητας.
Επίσης παρατηρείται ότι όταν κάνει κρύο, το δέρμα φαίνεται πιο χλωμό από το συνηθισμένο· αυτό γιατί τα αιμοφόρα αγγεία συστέλλονται και περιορίζουν τη ροή του αίματος στο δέρμα.
Ακόμη ένα σύνηθες σύμπτωμα για το οποίο δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας, είναι το τρέμουλο, το οποίο δεν είναι τίποτε άλλο από μία προσπάθεια του οργανισμού (με συσπάσεις και χαλαρώσεις των μυών) να αντεπεξέλθει στην απότομη πτώση της θερμοκρασίας.
Η πιο επικίνδυνη κατάσταση για τον οργανισμό είναι η υποθερμία, δηλαδή η περίπτωση που η θερμοκρασία όλου του σώματος πέφτει κάτω από τους 35 βαθμούς. Συνήθως. η υποθερμία προκαλείται όταν κάποιος πέσει σε παγωμένο νερό ή όταν φορά βρεγμένα ρούχα σε συνθήκες μεγάλου ψύχους.
Τα πρώτα συμπτώματα της υποθερμίας είναι τρεμούλιασμα, μούδιασμα, υπνηλία και μυϊκή αδυναμία· αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως, η αναπνοή μπορεί να γίνει ρηχή και αργή, με συνέπεια να υπάρχει άμεσος κίνδυνος ακόμη και για τη ζωή του υποθερμικού ατόμου.
Τα κρυοπαγήματα...
Πολύ επικίνδυνα είναι επίσης τα κρυοπαγήματα. Προκαλούνται όταν κρύσταλλοι πάγου σχηματίζονται στους ιστούς του σώματος και περιορίζουν την κυκλοφορία του αίματος. Τα πιο ευάλωτα σημεία του σώματος σε κρυοπαγήματα είναι η μύτη, τα αυτιά και τα δάχτυλα των χεριών και των ποδιών.
Γι’ αυτό φροντίστε να έχετε καλυμμένα τα σημεία αυτά. Στην αρχή, το κρυοπαγημένο δέρμα κοκκινίζει και πονά, ο πόνος προοδευτικά εξαφανίζεται και το άτομο αρχίζει να χάνει την αίσθηση της συγκεκριμένης περιοχής. Το δέρμα παίρνει χρώμα γκριζοκίτρινο και σε ακραίες περιπτώσεις, μπορεί να νεκρωθεί και να γίνει μαύρο.
ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ… για υποθερμία
- Μεταφέρετε το άτομο σε ζεστό περιβάλλον, όσο το δυνατόν ταχύτερα. Βγάλτε όλα τα υγρά ρούχα που φορά και καλύψτε το με στεγνές κουβέρτες ή πετσέτες.
- Εάν το άτομο δεν μπορεί να κινηθεί, τότε καλύψτε το με μία κουβέρτα και καλέστε αμέσως βοήθεια. Έως ότου έρθει, ξαπλώστε δίπλα του, ώστε να το βοηθήσετε να ζεσταθεί με τη θερμότητα του σώματός σας.
- Φροντίστε να μην εμποδίζεται η αναπνευστική του λειτουργία.
- Αν το άτομο διατηρεί τις αισθήσεις του, δώστε του ζεστά υγρά (π.χ. σούπα). Ποτέ μην του δώσετε οινοπνευματώδη ποτά.
ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ… για κρυοπαγήματα
- Αν βρίσκεστε έξω από το σπίτι, καλύψτε το κρυοπαγημένο δέρμα με στεγνά ρούχα. Μπείτε μέσα στο σπίτι γρήγορα και βάλτε το κρυοπαγημένο δέρμα σε ζεστό νερό (37 C).
- ΜΗΝ τρίβετε την κρυοπαγημένη περιοχή και μην χρησιμοποιείτε θερμοφόρες γιατί μπορεί να κάψουν το δέρμα.
-Αν το δέρμα πάρει ροζ απόχρωση, σταματήστε την αναθέρμανση και ειδοποιήστε γιατρό.
ΠΡΟΣΟΧΗ… στην ασθένεια του υψόμετρου
Όταν ταξιδεύει κανείς σε υψόμετρο άνω των 2.500 μέτρων, μπορεί να προσβληθεί από τη λεγόμενη ασθένεια του υψόμετρου. Στο υψόμετρο αυτό τα επίπεδα οξυγόνου στο αίμα πέφτουν πολύ χαμηλά, γεγονός που συνήθως προκαλεί ελαφρά συμπτώματα, όπως πονοκέφαλο, ναυτία και ίλιγγο.
Σπανίως όμως μπορεί να προκληθεί κάτι ακόμη σοβαρότερο. Δηλαδή, να συσσωρευτούν υγρά στους πνεύμονες, προκαλώντας πνευμονικό οίδημα ή και βαριά δύσπνοια, ενώ ακόμη σπανιότερο είναι τα υγρά να μαζευτούν στον εγκέφαλο, οπότε υπάρχει κίνδυνος ακόμη και για σπασμούς ή το άτομο να πέσει σε κώμα.
Για να αποφύγετε τα χειρότερα δεν έχετε παρά να φροντίσετε ώστε να ανεβείτε σταδιακά σε υψόμετρο πάνω από 2.500 μέτρα. Αν πάλι νιώσετε τα συμπτώματα της ασθένειας, φροντίστε να κατέβετε αμέσως σε χαμηλότερο υψόμετρο. Σε σοβαρές περιπτώσεις, ο ασθενής πρέπει να μεταφερθεί επειγόντως σε νοσοκομείο. Οποιαδήποτε καθυστέρηση μπορεί να προκαλέσει ζημιά στον εγκέφαλο, ακόμη και τον θάνατο.
