Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ένα σημαντικό ζήτημα δημόσιας υγείας στην Ελλάδα, όπως και σε πολλές άλλες χώρες. Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ένας από τους πιο συχνούς γυναικολογικούς καρκίνους στην Ελλάδα. Αν και η θνησιμότητα έχει μειωθεί τα τελευταία χρόνια, ο καρκίνος αυτός εξακολουθεί να προκαλεί σημαντική θνησιμότητα και νοσηρότητα. Μπορεί όμως να ανιχνευθεί έγκαιρα μέσω προσυμπτωματικού ελέγχου.
Οι κατευθυντήριες οδηγίες για την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας επικεντρώνονται σε δύο κύριες στρατηγικές: τον εμβολιασμό κατά του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) και τον προσυμπτωματικό έλεγχο που περιλαμβάνει το τεστ Παπανικολάου (Pap test) και το HPV test. Αυτές οι οδηγίες βοηθούν στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης της νόσου και στην έγκαιρη ανίχνευση προκαρκινικών αλλαγών.
Ο εμβολιασμός κατά του HPV συνιστάται για κορίτσια και αγόρια ηλικίας 9-14 ετών. Για άτομα ηλικίας 15-26 ετών που δεν έχουν εμβολιαστεί προηγουμένως, συνιστάται ο εμβολιασμός με τρεις δόσεις του εμβολίου. Τo 9δύναμο εμβόλιο ενάντια του HPV κυκλοφόρησε το 2017 και στην Ελλάδα και ενσωματώθηκε στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού (ΕΠΕ). Τα εμβόλια αυτά προστατεύουν από τα στελέχη του HPV που ευθύνονται για το μεγαλύτερο ποσοστό των περιπτώσεων καρκίνου του τραχήλου της μήτρας (κατά των HPV 6, 11, 16, και 18). Ο εμβολιασμός μπορεί να επεκταθεί μέχρι την ηλικία των 45 ετών, ιδίως για όσους δεν εμβολιάστηκαν σε νεότερη ηλικία και διατρέχουν κίνδυνο.
Όσον αφορά τον τακτικό προσυμπτωματικό έλεγχο οι γυναίκες θα πρέπει να ξεκινούν το Pap test στην ηλικία των 21 ετών. Για τις γυναίκες ηλικίας 21-29 ετών, το Pap test συνιστάται κάθε 3 χρόνια. Από την ηλικία των 30 ετών, οι γυναίκες μπορούν να υποβάλλονται σε συνδυασμό Pap test και HPV test (co-testing) κάθε 5 χρόνια ή να συνεχίσουν το Pap test κάθε 3 χρόνια. Η συνδυαστική χρήση Pap test και HPV test παρέχει καλύτερη ανίχνευση των προκαρκινικών αλλοιώσεων και του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας σε σύγκριση με τη χρήση μόνο του Pap test.
Ένα άλλο μέτρο πρόληψης που δεν πρέπει να ξεχνάμε είναι η ασφαλής σεξουαλική συμπεριφορά. Η χρήση προφυλακτικών μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο μετάδοσης του HPV, αν και δεν παρέχει πλήρη προστασία. Η μείωση του αριθμού των σεξουαλικών συντρόφων και η καθυστέρηση της έναρξης της σεξουαλικής δραστηριότητας μπορούν επίσης να μειώσουν τον κίνδυνο. Το κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, γι' αυτό η διακοπή του καπνίσματος είναι σημαντική για την πρόληψη.
Η ενημέρωση του κοινού σχετικά με τον HPV, τον εμβολιασμό και τη σημασία του προσυμπτωματικού ελέγχου είναι ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματική πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Οι κυβερνήσεις και οι υγειονομικοί φορείς πρέπει να διασφαλίσουν την πρόσβαση στον εμβολιασμό και τις υπηρεσίες προσυμπτωματικού ελέγχου για όλες τις γυναίκες, ιδιαίτερα σε περιοχές με περιορισμένους πόρους.
