Ο καρκίνος του μαστού είναι ο πιο συχνός καρκίνος στις γυναίκες. Πρόκειται για έναν από τους αρχαιότερους καρκίνους: οι παλαιότερες αναφορές υπάρχουν στην αρχαία Αίγυπτο περίπου το 1.600 π.Χ., ενώ κατά τα βυζαντινά χρόνια η αυτοκράτειρα Θεοδώρα, σύζυγος του Ιουστινιανού, πιθανώς απεβίωσε από τη νόσο.
Είναι ο συχνότερος τύπος γυναικείου καρκίνου στο δυτικό κόσμο (24%) και η συχνότερη αιτία θανάτου γυναικών 45-60 ετών: Μία στις οκτώ γυναίκες προσβάλλεται από τη νόσο ή, διαφορετικά, το 12% του γυναικείου πληθυσμού θα νοσήσει κατά τη διάρκεια της ζωής του και κάθε χρόνο έχουμε ˃ 2.000.000 νέες περιπτώσεις παγκοσμίως.
Δυστυχώς όμως το 25% των περιπτώσεων αφορά νέες γυναίκες < 50 ετών, το 4% ˂ 35 ετών, ˃ 50% των καρκίνων αφορά γυναίκες άτεκνες, αλλά είναι και ο συχνότερος τύπος καρκίνου κατά την εγκυμοσύνη και το θηλασμό ενώ τετραπλασιάζεται μετά την εμμηνόπαυση.
Στην Ελλάδα κάθε χρόνο έχουμε περίπου 8.000 νέα κρούσματα αυτής της κακοήθειας και 1.500 θανάτους: κάθε δυόμισι ώρες διαγιγνώσκεται ένα νέο περιστατικό και κάθε έξι ώρες μια γυναίκα πεθαίνει από τη νόσο!
Ο καρκίνος του μαστού είναι μια νόσος που θεραπεύεται σε σημαντικό βαθμό εάν διαγνωστεί εγκαίρως: ο προσυμπτωματικός έλεγχος μπορεί να μειώσει την πιθανότητα θανάτου από τη νόσο κατά 25%!
Παράγοντες κινδύνου - προδιάθεση
•Ηλικία και φύλο: 80% των περιπτώσεων αφορά γυναίκες > 50 ετών, ενώ μία στις 100 περιπτώσεις αφορά άνδρα 60 - 70 ετών με επιθετικότερη πορεία!
•Ατομικό ιστορικό: καρκίνος μαστού στον ένα μαστό συνεπάγεται αυξημένο κίνδυνο και στον άλλο μαστό.
•Οικογενειακό ιστορικό: η ύπαρξη σε συγγενείς α’ βαθμού (μητέρα, αδελφή, κόρη) καρκίνου του μαστού ή των ωοθηκών.
•Γενετική προδιάθεση: 5 - 10% των καρκίνων του μαστού είναι κληρονομικοί (με διαπιστωμένες μεταλλάξεις των ογκογονιδίων BRCA1 & BRCA2 στο 95% των περιπτώσεων και στατιστικό κίνδυνο που ανέρχεται στο 85%).
•Εδώ αποκτά ιδιαίτερη σημασία ο ρόλος του εξειδικευμένου χειρουργού μαστού ο οποίος, με τη λήψη ειδικού οικογενειακού ιστορικού, καθορίζει την ανάγκη διενέργειας γονιδιακού ελέγχου στις παρακάτω περιπτώσεις:
•Άνδρας στην οικογένεια με καρκίνο μαστού.
•Δύο συγγενείς με καρκίνο μαστού, ένας εκ των οποίων α΄ βαθμού και με ηλικία διάγνωσης ˂ 50 ετών.
•Τρείς συγγενείς πρώτου βαθμού μεταξύ τους και ηλικία διάγνωσης ˂ 60 ετών.
•Παρουσία «σπανίων», επιθετικών όγκων στην οικογένεια (γλοιοβλαστώματα, σαρκώματα, καρκίνος επινεφριδίων).
•Ορμονικό ιστορικό: πρώιμη εμμηναρχή & όψιμη εμμηνόπαυση, ηλικία γέννησης του πρώτου παιδιού (σε μεγαλύτερες ηλικίες η τεκνοποίηση συνεπάγεται μεγαλύτερο κίνδυνο), θεραπευτική λήψη ορμονών (οιστρογόνων & προγεστερόνης) για συνεχόμενο διάστημα > των 4 ετών, ινοκυστική μαστοπάθεια, αντισυλληπτικά χάπια (αν και η αύξηση του κινδύνου είναι μικρή εάν η χρήση είναι σύντομης διάρκειας).
•Ανθρωπομετρικοί παράγοντες: το υψηλό ανάστημα, λευκή φυλή, η παχυσαρκία μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών (με ιδιαίτερη πρόσληψη λίπους στο άνω μέρος του σώματος), παρουσία συνυπάρχουσας αυτοάνοσης θυρεοειδίτιδας Hashimoto (αύξηση σχετικού κινδύνου × 1,5 φορά).
•Περιβαλλοντικοί παράγοντες: έκθεση σε ακτινοβολία, αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ, κάπνισμα.
Ηλεία και συμπτώματα
•Το πιο σύνηθες προειδοποιητικό σημείο του καρκίνου του μαστού είναι ένα συμπαγές ογκίδιο, συνήθως καθηλωμένο, ή μια περιοχή σκληρίας, που μπορεί να πονάει ή όχι. Άλλα σημεία είναι τα παρακάτω:
•Έκκριμα από τη θηλή σκουρόχρωμου ή αιμορραγικού υγρού.
•Εισολκή θηλής (να είναι στραμμένη προς τα μέσα και καθηλωμένη).
•Το δέρμα πάνω από τον όγκο να μοιάζει με φλοιό πορτοκαλιού ή να παρουσιάζει εσοχές (κοιλότητες) σε περιοχές εξάπλωσης του όγκου που αλλάζουν το σχήμα και το περίγραμμα του μαστού (εκτός, φυσικά, των γνωστών διαφοροποιήσεων κατά την εγκυμοσύνη, την περίοδο ή την ύπαρξη κύστεων, αδενωμάτων κ. α.) και που επιμένει μετά την πάροδο 1- 2 έμμηνων κύκλων.
• Απευθυνθείτε σε εξειδικευμένο Xειρουργό Mαστού εάν ανακαλύψετε κάποιο ογκίδιο ή εντοπίσετε κάποιο από τα παραπάνω προειδοποιητικά σημεία και, ιδιαίτερα, αν επιμένουν μετά από 1 - 2 έμμηνες ρύσεις και αλλάζουν την εμφάνιση του μαστού!!!
Πρωτογενής πρόληψη - Τρόπος ζωής
•Περιορίστε την κατανάλωση αλκοόλ σε 1 μερίδα αλκοόλ την ημέρα (δηλ. 50 ml ουίσκι, βότκα, τζίν, 120 ml κρασί, 330 ml μπύρα).
•Διατηρήστε ένα φυσιολογικό βάρος, ιδίως μετά την εμμηνόπαυση & ασκηθείτε τουλάχιστον 30’, 3 - 4 ημέρες την εβδομάδα (αποφυγή αρνητικής επίπτωσης της παχυσαρκίας στον καρκίνο του μαστού, ιδίως μετά την εμμηνόπαυση).
• Καταναλώνετε τρόφιμα υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες (φρέσκα φρούτα, λαχανικά, δημητριακά), χρησιμοποιείτε ελαιόλαδο (το ελαϊκό οξύ φαίνεται ότι καταστέλλει τη δράση του σημαντικότερου ογκογονιδίου του μαστού!) και αποφύγετε τα ακόρεστα λιπαρά, καταναλώστε γαλακτοκομικά προϊόντα.
Δευτερογενής προληπτικός έλεγχος
•Μετά το 20ό έτος: Μηνιαία αυτοψηλάφιση των μαστών την 7η - 10η ημέρα από την έναρξη της περιόδου κατά τη γόνιμη περίοδο και μία συγκεκριμένη ημέρα του μήνα κατά την εμμηνόπαυση!
Ετήσια ψηλάφιση των μαστών από εξειδικευμένο Χειρουργό Μαστού.
•Γυναίκες 35 - 39 ετών:
Υπερηχογραφικός έλεγχος και τουλάχιστον μία μαστογραφία (αναφοράς για την 5ετία), αυτοψηλάφιση μαστών κάθε μήνα, ψηλάφιση μαστών ανά έτος από εξειδικευμένο Χειρουργό Μαστού.
•Γυναίκες ≥ 40 ετών:
αυτοψηλάφιση κάθε μήνα, μαστογραφία και κλινική εξέταση ανά έτος από εξειδικευμένο Χειρουργό Μαστού.
Ανάλογα με το ατομικό και το κληρονομικό ιστορικό αυτά τα χρονικά διαστήματα μπορεί να βραχυνθούν!
* ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΛΗΨΗΣ, ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΕΛΑΧΙΣΤΑ ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΝΤ. ΜΠΙΝΙΑΡΗΣ, MD, PhD (IT.)
ΓΕΝΙΚΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ - ΔΙΔΑΚΤΩΡ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΡΩΜΗΣ
www.binaris-surgery.gr
ΤΗΛ.: 210 - 41.18.833
