Οι διακοπές δεν ήταν πάντα αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας. Όπως και σήμερα, δεν είχαν όλοι τη δυνατότητα να αλλάξουν περιβάλλον και να απολαύσουν τις διακοπές τους. Κοινωνικές, οικονομικές και τεχνολογικές ανακατατάξεις έθεσαν τις βάσεις για να διαμορφωθεί, η περίοδος όπου όλοι θα άλλαζαν τόπο και κλίμα ώστε να ξεκουραστούν.
Πριν τη βιομηχανική επανάσταση, οι διακοπές αποτελούσαν αποκλειστικό προνόμιο της αριστοκρατίας, οι εκπρόσωποι της οποίας πραγματοποιούσαν τις εκδρομές τους με άμαξες και πλήθος αυλικών, καθώς και υπηρετικού προσωπικού στους πολυτελείς προορισμούς της εποχής, ενώ οι λιγότερο εύποροι μετακινούν
ταν από τόπο σε τόπο για να βρουν δουλειά.
Η βιομηχανική επανάσταση, όμως, έφερε στο προσκήνιο μεγάλες αλλαγές στον τρόπο ζωής, καθώς μας εισήγαγε στον καπιταλισμό, στη βιομηχανοποίηση της παραγωγής και στoυς υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Το κορυφαίο επίτευγμα της περιόδου αυτής ήταν η εφεύρεση της ατμομηχανής, οι εφαρμογές της οποίας έφεραν την έκρηξη στις μεταφορές και στις μετακινήσεις των πληθυσμών.
Την ίδια εποχή, επήλθε και η άνοδος της αστικής τάξης που μιμούμενη τις συνήθειες των ευγενών δημιούργησαν τα δικά τους τουριστικά παραθαλάσσια θέρετρα. Ήταν τον 19ο αιώνα που ξεκίνησαν οι καλοκαιρινές διακοπές και η μαζική συγκέντρωση των αστών στη θάλασσα ενώ οι αριστοκράτες επέλεγαν σαν προορισμό τα βουνά της Ευρώπης.
Οι κάτοικοι της Γηραιάς Αλβιόνας βρήκαν καταφύγιο στις Άλπεις όπου επιδίδονταν σε ορειβασία και πεζοπορία ενώ η εργατική τάξη περιοριζόταν σε μονοήμερες εξορμήσεις στο Λονδίνο και δεν ήταν παρά στα τέλη του 19ου αιώνα που άρχισαν να συνωστίζονται σε παραθαλάσσιους προορισμούς.
Κορυφαίοι προορισμοί της εποχής ήταν οι λουτροπόλεις της Ευρώπης, όπως το Vichy, το Baden-Baden, το Spa και πολλές άλλες που αποτελούσαν διακαή πόθο για την αφρόκρεμα των πλουσίων. Η Μεσόγειος –προς έκπληξη όλων- άργησε να χαρακτηριστεί τουριστικό θέρετρο καθώς αποτελούσε τόπο για ανάρρωση των ασθενών χάρη στο σύνηθες φαινόμενο της ηλιοφάνειας.
Ο απόλυτος όμως προορισμός ήταν για την εποχή η Αίγυπτος, όπου ο ποταμός Νείλος και η διάνοιξη διώρυγα του Σουέζ τον 19ο αιώνα την κατέστησαν ως άκρως δημοφιλή και εξωτικό τόπο διακοπών. Τέλος, δεν ήταν λίγοι εκείνοι που επέλεγαν τη διαδρομή Λονδίνο – Βέλγιο – Ελβετία – Γαλλία, η οποία ονομαζόταν ο περίφημος «γύρος της Ευρώπης».
Η πρώτη φορά που πραγματοποιήθηκε οργανωμένη εκδρομή ήταν όταν ο Thomas Cook, πρώην ιεραπόστολος, έκανε μία συμφωνία με τους βρετανικούς σιδηροδρόμους ώστε να μεταφερθούν 500 άτομα από το Leicester στο Loughborough για να συμμετάσχουν σ’ ένα συλλαλητήριο προς ένα σελίνι το άτομο. Η πρωτοβουλία του έτυχε μεγάλου ενθουσιασμού και αποτέλεσε την αρχή για τη δημιουργία ενός από τα διασημότερα tour operator στον κόσμο, το ομώνυμο Thomas Cook.
Sea o’ sun
Η κολύμβηση θεωρείται απαραίτητη δραστηριότητα των διακοπών και η ιστορία της ξεκινάει από τα αρχαία χρόνια. Έλληνες, Ρωμαίοι, Αιγύπτιοι και Ασσύριοι επέλεγαν την κολύμβηση για λόγους εκγύμνασης αλλά και για λόγους αναψυχής. Είναι γνωστό τοις πάσι πως στην Αρχαία Ελλάδα ήταν βασικό μέρος της εκπαίδευσης –στρατιωτικής και μη- αν και δεν αποτελούσε άθλημα των Ολυμπιακών Αγώνων.
Λέγεται πως ο Πλάτωνας θεωρούσε αμόρφωτο όποιον δεν γνώριζε κολύμπι. Στην Ιταλία ήταν φημισμένη η αγάπη των Ρωμαίων για το νερό και τις θερμαινόμενες πισίνες ενώ οι Ιάπωνες το είχαν εντάξει ως υποχρεωτικό μάθημα από τον 17ο αιώνα. Στα νησιά του Ειρηνικού θεωρείτο τόσο δημοφιλές που τα παιδιά μάθαιναν να κολυμπούν πριν μάθουν να περπατούν.
Ωστόσο, η γενέτειρα της κολύμβησης ως ψυχαγωγία ήταν και πάλι η Αγγλία από όπου το… δροσερό άθλημα ξεκίνησε τον 17ο αιώνα. Το 1837 ήταν η χρόνια όπου δημιουργήθηκαν οι πρώτοι κολυμβητικοί σύλλογοι και αργότερα τη σκυτάλη πήραν οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες που δημιούργησαν εθνικές κολυμβητικές συνομοσπονδίες ενώ ξεκίνησαν και τα πρώτα πρωταθλήματα κολύμβησης στην Αυστραλία.
Την εποχή εκείνη, το κολύμπι είχε να κάνει περισσότερο με την απόσταση και όχι με την ταχύτητα όπως σήμερα, ενώ το στυλ αρχικά ήταν το πρόσθιο και στη συνέχεια προστέθηκε το ύπτιο και η πεταλούδα.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό γνώρισμα των διακοπών είναι φυσικά το ηλιοκαμένο δέρμα. Η ηλιοθεραπεία όμως δεν ήταν ανέκαθεν δείγμα χαλάρωσης και καλοπέρασης.
Παλαιότερα ισοδυναμούσε με δείγμα κατώτερης κοινωνικής τάξης, ενώ το λευκό δέρμα αντίστοιχα με υψηλής κοινωνικής θέσης αφού οι αριστοκράτες δεν αποχωρίζονταν στις εξόδους τους την ομπρέλα. Ωστόσο, στις αρχές του 20ου αιώνα καθώς συμμετείχαν όλο και περισσότεροι σε αθλητικές δραστηριότητες τότε τα ρούχα γίνονταν ολοένα και πιο αποκαλυπτικά με αποτέλεσμα ο ήλιος να αφήνει τα σημάδια του στο δέρμα.
Το μαύρισμα λανσάρεται για πρώτη φορά ως τάση από την «ιέρεια» της μόδας, Coco Chanel όταν εκείνη επέστρεψε από πολυήμερες διακοπές της στη θαλαμηγό του δούκα του Westminster στη Γαλλική Ριβιέρα στη δεκαετία του ’20, προβάλλοντας το μαυρισμένο δέρμα ως σύμβολο πλούτου και ομορφιάς.
Τη δεκαετία του ’40 και για τέσσερις περίπου δεκαετίες ακόμα το μαύρισμα γινόταν ολοένα και περισσότερο της μόδας ενώ διάσημοι σχεδιαστές μόδας μέσα από μοντέλα και διαφημίσεις προωθούσαν την bronze επιδερμίδα.
Την ίδια στιγμή, άρχισαν να λανσάρονται προϊόντα από εταιρείες καλλυντικών που ευνοούσαν την παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο. Τα εγκαύματα και οι βλαβερές επιπτώσεις του ήλιου δεν φαίνονταν να απασχολούν ακόμα τους λουόμενους, καθώς το μαύρισμα παρέπεμπε στην επιτυχία, την πολυτέλεια και τον άπλετο ελεύθερο χρόνο.
