Μετά από έρευνες που κράτησαν χρόνια, πολλοί γνωστοί επιστήμονες της ανθρώπινης συμπεριφοράς καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι υπάρχει πράγματι κάτι διαφορετικό στον τρόπο που λειτουργεί το μυαλό των μάνατζερς.
Πρωτοπόρος στις έρευνες αυτές ήταν ο καθηγητής Elliott Jaques, διευθυντής του Ινστιτούτου Οργάνωσης και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Μπρούνελ στις ΗΠΑ. Στο επίκεντρο της θεωρίας του βρίσκεται αυτό που ονομάζει «χρονικό πλαίσιο» (time-frame) του κάθε ανθρώπου.
Οι έρευνές του αποδεικνύουν ότι οι άνθρωποι διαφέρουν σημαντικά ως προς τις χρονικές περιόδους που μπορούν να σκεφθούν, να οργανώσουν και να αποδώσουν. Οι δυνατότητες ορισμένων περιορίζονται στο να διεκπεραιώνουν την εργασία μίας ημέρας, ενώ άλλοι μπορούν να οραματίζονται μακρύτερους ορίζοντες, να προγραμματίζουν στάδια τα οποία θα χρειαστούν χρόνια για να υλοποιηθούν και να προβλέπουν τις επιπτώσεις κάθε σταδίου.
Βεβαίως, στη διάρκεια της ζωής του, ο κάθε άνθρωπος σταδιακά καθίσταται ικανός να χειρίζεται μακρύτερα χρονικά πλαίσια. Όμως, η διαδικασία αυτή δεν είναι ούτε γραμμική, ούτε συνεχής.
Ασυνεχής, άλλωστε, είναι και η στατιστική κατανομή των ανθρώπων που έχουν την δυνατότητα να χειρίζονται διαφορετικά χρονικά πλαίσια. Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού αδυνατεί να ανταποκριθεί σε χρονικό πλαίσιο που έχει διάρκεια μεγαλύτερη από τρεις μήνες.
Ένα μικρότερο τμήμα μπορεί να διαβλέπει τις εξελίξεις ενός ολόκληρου έτους. Όμως, όπως υπολόγισε ο καθηγητής Jaques, μόνον ένας άνθρωπος ανάμεσα σε πολλά εκατομμύρια έχει τη δυνατότητα να χειρίζεται χρονικό πλαίσιο εικοσαετίας.
Ακόμη αραιότερα, εμφανίζονται εμπνευσμένες και χαρισματικές προσωπικότητες, όπως ο Konosuke Matsushita –ιδρυτής της ομώνυμης ιαπωνικής εταιρείας ηλεκτρονικών η οποία είναι σήμερα η μεγαλύτερη στον κόσμο– που κατέστρωσε πρόγραμμα 250 ετών για την εταιρεία του.
Αυτό που εντάσσει δυναμικά στο επιχειρηματικό περιβάλλον τα ευρήματα του καθηγητή Jaques, είναι η επισήμανσή του ότι σε κάθε επιχείρηση υπάρχει ένα είδος φυσικής δομής, όπου οι περισσότερες αρμοδιότητες μπορούν να καταταχθούν ανάλογα με το χρονικό πλαίσιο που απαιτείται από αυτόν που τις εκτελεί.
Για παράδειγμα, ο ανειδίκευτος εργάτης απασχολείται αποκλειστικά με την εργασία της ημέρας.
Αναφέρεται σε έναν προϊστάμενο, ο οποίος συνήθως μπορεί να οργανώσει την δουλειά για τους επόμενους τρεις μήνες και εφαρμόζει τις εντολές κάποιου μάνατζερ. Αυτός, με την σειρά του, έχει την ικανότητα να προγραμματίζει για ένα έτος ή και περισσότερο και αναφέρεται στον γενικό διευθυντή, του οποίου οι αποφάσεις καλύπτουν χρονικό πλαίσιο δύο ετών. Τον γενικό διευθυντή ελέγχει ο αντιπρόεδρος της εταιρείας, ο οποίος καταστρώνει την στρατηγική για τα επόμενα πέντε έτη. Τέλος, πάνω από όλους βρίσκεται ο πρόεδρος, ο οποίος μπορεί να συλλαμβάνει σχέδια για τα επόμενα δέκα ή και περισσότερα έτη.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των ερευνών του καθηγητή Jaques, οι μάνατζερς διαφέρουν σημαντικά από τον μέσο άνθρωπο ως προς τις ικανότητές τους να χειρίζονται αποτελεσματικά μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα. Ο Jaques πιστεύει ότι το χρονικό πλαίσιο είναι ο καλύτερος δείκτης των ευρύτερων διανοητικών ικανοτήτων που οι ψυχολόγοι ονομάζουν «δύναμη αντίληψης» (cognitive power). Η δύναμη της αντίληψης δεν είναι IQ, αφού δεν αντανακλά τη δύναμη του μυαλού, αλλά το πώς είναι οργανωμένη η σκέψη και με ποιον τρόπο λειτουργεί.
Ωστόσο, δεν είναι μόνον ο καθηγητής Elliott Jaques που έχει αυτή την γνώμη.
Πολλοί άλλοι ερευνητές του αντικειμένου κατέληξαν στα ίδια βασικά συμπεράσματα. Συνοψίζοντας τις θεωρίες τους, μπορούμε να πούμε ότι οι μάνατζερς διαφέρουν σε τρία ακόμη σημεία: στη διαφοροποίηση, την ολοκλήρωση και την ευελιξία.
Διαφοροποίηση
Όπως υποστηρίζει ο S. Streufert, καθηγητής ψυχολογίας του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνιας, οι μάνατζερς έχουν αυξημένη ικανότητα διαφοροποίησης, καθώς μπορούν να βλέπουν τις διαφορές μεταξύ φαινομένων τα οποία επιφανειακά μοιάζουν. Μπορούν να ξεχωρίζουν γρήγορα το σχετικό από το άσχετο, γεγονός που τους βοηθά να αναγνωρίζουν το πρόβλημα όταν οι άλλοι βλέπουν μόνον συνηθισμένες καταστάσεις. Επίσης, έχουν την ικανότητα να αντιμετωπίζουν το ίδιο γεγονός από άλλες, διαφορετικές προοπτικές.
Ολοκλήρωση
Οι μάνατζερς έχουν και το ταλέντο το οποίο ο καθηγητής Streufert αποκαλεί «ολοκλήρωση» –κάτι παρόμοιο με αυτό που άλλοι επιστήμονες έχουν ονομάσει «επιλεκτικό συνδυασμό» και «επιλεκτική σύγκριση». Η σκέψη τους είναι πολυδιάστατη. Συνήθως, ξοδεύουν λιγότερο χρόνο για την συγκέντρωση ανεξάρτητων πληροφοριών, διότι ξέρουν ότι είναι πιο αποδοτικό να ασχολούνται με την σύνδεση των πληροφοριών αυτών.
Ευελιξία
Η σκέψη των μάνατζερς χαρακτηρίζεται από ευελιξία. Σύμφωνα με τον καθηγητή Isenberg, οι μάνατζερς ξεκινούν τον σχεδιασμό των ενεργειών οι οποίες απαιτούνται για την λύση ενός προβλήματος πολύ νωρίτερα από τον μέσο άνθρωπο. Μελετούν και αναλύουν τις συνθήκες που επικρατούν και στη συνέχεια προγραμματίζουν τις ενέργειές τους.
Εξακολουθούν, όμως, να μελετούν τις συνθήκες και είναι πρόθυμοι να τροποποιήσουν τα σχέδιά τους όταν αυτές μεταβάλλονται. Συχνά, μάλιστα, στο ξεκίνημα κάνουν μόνον τις ελάχιστες ενέργειες που θα τους κρατήσουν στο παιχνίδι και, στην συνέχεια, περιμένουν τις εξελίξεις για να επιλέξουν αυτό που θα φανεί ότι είναι η καλύτερη ευκαιρία.
