Τι είναι η φλεβίτιδα των κάτω άκρων;
Φλεβίτιδα των κάτω άκρων είναι ένας κοινός και εκλαϊκευμένος όρος που αναφέρεται στο πρόβλημα των κιρσών στα κάτω άκρα.
Τι ακριβώς αλλάζει στη λειτουργία των φλεβών των ποδιών μας λόγω της πάθησης;
Φυσιολογικά οι φλέβες μας έχουν μέσα κάποιες βαλβίδες που κλείνουν, για να μην αφήνουν το αίμα να παλινδρομήσει λόγω της βαρύτητας, όταν είμαστε όρθιοι. Εάν, λοιπόν, αυτές οι βαλβίδες δεν κλείνουν και δεν λειτουργούν καλά, τότε το αίμα παλινδρομεί και λιμνάζει λόγω της βαρύτητας του χώρου με αποτέλεσμα να προκαλείται το πρόβλημα της φλεβικής ανεπάρκειας που εκδηλώνεται με τη δημιουργία κιρσών.
Με ποιες μορφές εκδηλώνεται η πάθηση;
Υπάρχουν δύο μορφές φλεβικής ανεπάρκειας, η ανεπάρκεια των επιφανειακών και η ανεπάρκεια των εσωτερικών φλεβών του ποδιού. Πιο σοβαρή θεωρείται η εσωτερική φλεβική ανεπάρκεια, η οποία μπορεί να έχει μόνο συντηρητική (φαρμακευτική) και όχι χειρουργική αντιμετώπιση.
Παρουσιάζεται και στα δύο πόδια;
Δεν είναι απαραίτητο κάτι τέτοιο, αν και συνήθως το πρόβλημα των κιρσών εμφανίζεται και στα δύο κάτω άκρα.
Ποια είναι τα στάδια εξέλιξης της φλεβίτιδας;
Τα στάδια ανάπτυξης της πάθησης της φλεβικής ανεπάρκειας κυμαίνονται από το 1 έως το 6 ανάλογα με τη συμπτωματολογία και το βαθμό σοβαρότητας της πάθησης σε καθένα από αυτά. Στο αρχικό στάδιο (1) τα συμπτώματα είναι ο πόνος, το αίσθημα τάσης και βάρους στα πόδια καθώς επίσης και κράμπες. Το δεύτερο στάδιο περιλαμβάνει την εμφάνιση μικρών κιρσών ή ευρυαγγειών (μικρά κόκκινα φλεβικά σχήματα), το τρίτο την εμφάνιση οιδήματος (πρήξιμο), ενώ από το τέταρτο μέχρι και το έκτο στάδιο αρχίζουν οι πιο σοβαρές δερματικές αλλοιώσεις με μια χαρακτηριστική μελάχρωση του δέρματος, ένα φλεβικό έρεισμα ή μια λιποδυματοσκλήρυνση.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση γίνεται κλινικά με τη μέθοδο του υπερήχου.
Ποιοι καταγράφονται ως βασικοί αιτιολογικοί παράγοντες στην εκδήλωση της πάθησης;
Η κληρονομικότητα, το φύλο και ο τρόπος ζωής (καθιστική ζωή, έκθεση στον ήλιο κ.λπ.).
Ποιες θεωρούνται πιο ευπαθείς ομάδες;
Οι γυναίκες, ειδικά όταν διανύουν τη δεκαετία των 50-60, οπότε και εκδηλώνεται πιο έντονα το πρόβλημα. Παρατηρούνται , ωστόσο, και περιπτώσεις νεαρών ατόμων που ταλαιπωρούνται από τη συγκεκριμένη πάθηση.
Γιατί οι γυναίκες αντιμετωπίζουν το πρόβλημα πιο συχνά από τους άνδρες;
Το πρόβλημα της φλεβικής ανεπάρκειας είναι 5 φορές πιο συχνό στις γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες λόγω ορμονικού περιβάλλοντος, ενώ το πρόβλημα επιδεινώνεται πολύ και από τις εγκυμοσύνες, καθότι λόγω της ανάπτυξης του εμβρύου οι φλέβες των ποδιών που περνούν από την κοιλιά πιέζονται, εμποδίζοντας ακόμη περισσότερο τη φλεβική λειτουργία. Επιπλέον, δραστηριότητες, όπως ηλιοθεραπεία, σολάριουμ ή σάουνα, στις οποίες επιδίδεται περισσότερο το γυναικείο φύλο, επηρεάζουν αρνητικά τη φυσιολογική φλεβική διεργασία.
Είναι επικίνδυνη πάθηση η φλεβίτιδα;
Ένας μεγάλος κίνδυνος -εάν δεν ληφθούν τα απαραίτητα προληπτικά μέτρα- είναι η δημιουργία φλεβικών ελκών που χαλούν την ποιότητα του δέρματος, ενώ ακόμη πιο επικίνδυνη και απειλητική είναι η δημιουργία θρομβοφλεβίτιδας, θρομβώσεων που παρουσιάζονται στους κιρσούς, όταν το αίμα μέσα στις φλέβες πήζει και εμποδίζει την ομαλή κυκλοφορία του αίματος. Πιο επικίνδυνες είναι οι εσωτερικές, αλλά εξίσου επώδυνες αποδεικνύονται και οι επιφανειακές θρομβοφλεβίτιδες.
Ενδείκνυνται όλες οι μορφές σωματικής άσκησης;
Όχι. Βοηθούν κυρίως το περπάτημα, το τρέξιμο, η ποδηλασία και το κολύμπι και γενικά η αεροβική γυμναστική, ασκήσεις που βοηθούν να γίνεται η κυκλοφορία του αίματος με το σωστό τρόπο. Αντίθετα, δεν ενδείκνυνται οι γυμναστικές ασκήσεις με βάρη που ασκούν πίεση και προκαλούν πρόβλημα στην κυκλοφορία του αίματος.
Τι είδους θεραπείες υπάρχουν και σε ποιες περιπτώσεις συνιστάται η καθεμία από αυτές;
Υπάρχουν δύο βασικές μορφές θεραπείας, η συντηρητική και η χειρουργική αντιμετώπιση ανάλογα με το στάδιο και το βαθμό σοβαρότητας της πάθησης. Πολύ πριν φτάσει η κατάσταση στο χειρουργικό τραπέζι, ακολουθείται συντηρητική αγωγή προκειμένου να ενισχυθεί η λειτουργία του φλεβικού συστήματος μέσω της σωστής φαρμακευτικής θεραπείας που πρέπει να χορηγείται από ειδικό γιατρό.
Η λήψη της μπορεί να απαλύνει τον πόνο, να απαλλάξει από αισθήματα βάρους και πρηξίματος και να βοηθήσει στη μείωση του οιδήματος. Επίσης, η χρήση ειδικής ελαστικής κάλτσας σε συνδυασμό με κάποιες κατάλληλες αλοιφές, μπορεί να χρησιμοποιηθεί συμπληρωματικά στο στάδιο της συντηρητικής θεραπείας, προσφέροντας αίσθημα ξεκούρασης και ανακούφισης στα βαριά και ταλαιπωρημένα πόδια. Ωστόσο, η συντηρητική μέθοδος δεν θεραπεύει οριστικά γι’ αυτό και πολλές σοβαρές περιπτώσεις επιτάσσουν τη χρήση χειρουργικής θεραπείας.
Σε ποιες περιπτώσεις ακολουθείται η χειρουργική μέθοδος;
Οι ευρυαγγείες και οι μικροί κιρσοί αντιμετωπίζονται με σκληροθεραπεία, δηλαδή με ενέσιμη έγχυση μιας ουσίας μέσα στο φλεβικό αυλό για να προκληθεί ίνωση της φλέβας για να κολλήσουν τα τοιχώματα μεταξύ τους και να εξαφανιστεί. Σε σοβαρότερες και πιο προχωρημένες ακόμη καταστάσεις, η χειρουργική επέμβαση γίνεται με τοπική εκτομή των κιρσών -όταν είναι πολύ μικροί- ή με κανονική εκρίζωση της φλέβας.
Υπάρχει κάποια τελευταία εξέλιξη στην αντιμετώπιση του προβλήματος;
Η θεραπεία με λέιζερ (που συγκαταλέγεται στις χειρουργικές μεθόδους) χρησιμοποιείται τα τελευταία πέντε χρόνια σε περιπτώσεις μικρών ευρυαγγειών ή όπου δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί σκληροθεραπεία και η αποτελεσματικότητά της θα κριθεί σε βάθος χρόνου.
Τελικά, η φλεβική ανεπάρκεια είναι μια μόνιμα θεραπεύσιμη ή μια χρονία πάθηση που επανεμφανίζεται κατά διαστήματα;
Η ανεπάρκεια των επιφανειακών φλεβών μπορεί να αντιμετωπιστεί με σκληροθεραπεία ή άλλη χειρουργική επέμβαση, η οποία, εντούτοις, δεν μπορεί να θεραπεύσει τις περιπτώσεις εσωτερικής φλεβικής ανεπάρκειας που είναι οι πλέον σοβαρές και ανίατες και αντιμετωπίζονται μόνο συντηρητικά. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, επιβάλλεται η τακτική ιατρική παρακολούθηση, ώστε να είναι υπό έλεγχο η οποιαδήποτε εξέλιξη και πορεία της πάθησης.
(*) Ευχαριστούμε τον αγγειοχειρουργό δρ Γεώργιο Ι. Ελευθερίου.
