«Από τους δρόμους της , η ζωή διάλεξε για εμένα τον ανηφορικό. Χωρίς υποσχέσεις, χωρίς καμία βεβαιότητα για το μέλλον. Μου έδειχνε μόνο στόχους. Κάθε φορά και υψηλότερους. Κι εγώ τους ακολουθούσα. Με όλο και μεγαλύτερη πίστη. Γιατί εκεί με έσπρωχνε η καρδιά».
Σε αυτές τις λέξεις, ο καρδιοχειρουργός Σωτήριος Πράπας, διευθυντής της καρδιοχειρουργικής κλινικής του Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center, συνοψίζει τη διαδρομή μιας επαγγελματικής καριέρας, που αν και ξεκίνησε σχεδόν ενστικτωδώς, εξελίχθηκε σε ένα αδιαμφισβήτητο success story.
Στα εφηβικά του χρόνια η συμμετοχή στις αγροτικές και οικοδομικές δραστηριότητες, από τις οποίες ο πατέρας του εξασφάλιζε τα προς το ζην, θεωρούνταν δεδομένη, όχι μόνο για κείνον αλλά και για τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας.
«Νιώθω υπερήφανος και δικαιωμενος που η φιλοσοφία του «Π-Graft” που εφαρμόζεται από την ομάδα μου από το 2001 θεωρείται τώρα ως η πλέον πρωτοποριακή μέθοδος « by pass” διεθνώς»
Μια ανεξήγητη εσωτερική παρόρμηση αποτέλεσε το εφαλτήριο για τις σπουδές του στην Ιατρική Σχολή Θεσσαλονίκης, παρά το γεγονός ότι οι προσλαμβάνουσες εμπειρίες της ζωής του και η επιθυμία του πατέρα, θα μπορούσαν αβίαστα να τον κατευθύνουν στην αρχιτεκτονική.
«Την καρδιά μου ακολούθησα όταν επέλεξα την Ιατρική και αργότερα την Καρδιοχειρουργική, την καρδιά μου εμπιστεύτηκα όταν νωρίς δημιούργησα οικογένεια, την καρδιά μου άκουσα όταν δέχτηκα να οργανώσω από μηδενική βάση το υπό σύσταση Καρδιοχειρουργικό τμήμα του Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center, πριν από είκοσι περίπου χρόνια, αφήνοντας το «διάσημο» Ωνάσειο για μια θέση με άγνωστη προοπτική».
Η ακαταμάχητη μαγεία της Καρδιοχειρουργικής ήταν αυτή που προσδιόρισε κάποια στιγμή τις συντεταγμένες της διαδρομής του παρά τον αρχικό προσανατολισμό στην Παιδοχειρουργική. Δύο σπουδαίοι καρδιοθωρακοχειρουργοί εκείνης της εποχής συνέβαλαν στην άριστη εκπαίδευσή του.
«Ως ειδικευόμενος στη Γενική χειρουργική, βρέθηκα στη θωρακοχειρουργική κλινική του τέως «Κέντρου Νοσημάτων Θώρακος Βορείου Ελλάδος», δίπλα στον σπουδαίο χειρουργό Αθανάσιο Οικονομόπουλο.
Στο χώρο αυτό, με τη γενικοποίηση του νοσοκομείου και τη μετονομασία του σε «Γ. Παπανικολάου» υπήρξε επίσης η μοιραία συνάντηση με τον «δάσκαλο», τον αείμνηστο Παναγιώτη Σπύρου, ο οποίος, το 1983, ξεκινούσε τις προσπάθειές του για την οργάνωση του Καρδιοχειρουργικού Κέντρου Βορείου Ελλάδος», εξηγεί ο Σωτήριος Πράπας. Το 1990, ήταν η χρονιά- σταθμός στην εξέλιξή του.
Η αδυναμία διορισμού του στο νοσοκομείο «Γ. Παπανικολάου», λόγω έλλειψης κενής θέσης επιμελητή Β’, σχεδόν τον «εξώθησε» στο νοσοκομείο“Royal Prompton” του Λονδίνου, όπου μετεκπαιδεύτηκε, για μια διετία, διατηρώντας θέση άμισθου βοηθού. Το 1993, η ένταξή του στο δυναμικό του Ωνασείου, σε θέση επιμελητή Α’ έθεσε και τις βάσεις για μια ανοδική πορεία με στόχο την επιτυχία.
«Στο Ωνάσειο, ένα κέντρο δομημένο σε αμερικάνικα πρότυπα, ωρίμασα χειρουργικά», υποστηρίζει σήμερα αποδίδοντας τα εύσημα στον Διευθυντή Γεώργιο Παλατιανό, έναν άνθρωπο με ανοιχτούς ορίζοντες, που του έδωσε την ευκαιρία για την εφαρμογή πρωτοποριακών τεχνικών, όπως εκείνης της αναορτικής χειρουργικής σε πάλλουσα καρδιά, της πλέον ασφαλούς μεθόδου by pass στον κόσμο, που στη συνέχεια καθόρισε την πορεία του στη χειρουργική της στεφανιαίας παράκαμψης. Ένα «εργαστήρι καρδιάς» στο Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center
Στην κλινική του, στον πέμπτο όροφο του Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center, νέες τεχνικές, όπως η χρήση της τεχνικής «Π-Graft” ή «κύκλωμα Π» που αποτελεί προσωπική του έμπνευση και αφορά στην επαναιμάτωση του μυοκαρδίου με τη χρήση μαστικών αρτηριών, ανοίγουν νέα κεφάλαια στην καρδιοχειρουργική επιστήμη.
Πιστεύει ότι το «κύκλωμα Π» υπερέχει και εξηγεί: «Είναι μια μέθοδος απόλυτα φυσική, με την οποία επιτυγχάνεται πλήρης επαναιμάτωση της καρδιάς με τις μαστικές αρτηρίες από το στήθος, ενώ αυτή βρίσκεται σε λειτουργία, με ταυτόχρονη αποφυγή χειρισμών στην αορτή, που ενδέχεται να αποβούν μοιραίοι».
Τα εντυπωσιακά αποτελέσματα της μεθόδου ανέδειξαν την καρδιοχειρουργική κλινική του νοσοκομείου σε διεθνές κέντρο πάλλουσας καρδιάς, στο οποίο μετεκπαιδεύονται καρδιοχειρουργοί από διαφορετικές χώρες του κόσμου. Ταυτόχρονα, ανέδειξαν τον ίδιο ως έναν από τους πρωτοπόρους καρδιοχειρουργούς της γενιάς του, με διεθνή αναγνώριση. Για τον Σωτήρη Πράπα ήταν και πάλι υπόθεση καρδιάς.
«Η καρδιά όλων μας ήταν αυτή που δυνάμωσε τον αγώνα μας. Να αλλάξουμε τον χάρτη της Ελληνικής Καρδιοχειρουργικής εφαρμόζοντας την πρωτοποριακή τεχνική Π-GRAFT και εμφυτεύοντας για πρώτη φορά στην Ελλάδα βλαστοκύτταρα στο μυοκάρδιο.
Η καρδιά μας ήταν που φτερούγισε σ’όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη μας, για να μοιραστούμε τη γνώση με άλλους συναδέλφους μας σε 65 χώρες, μέσα από συνέδρια, δίνοντας διαλέξεις και πραγματοποιώντας εγχειρήσεις σε ξένους τόπους».
Οι διεθνείς επαφές που δημιουργήθηκαν όλα αυτά τα χρόνια στάθηκαν αρωγοί για πολλές πρωτοβουλίες. Η έμπνευση και η δημιουργία το 2004 ενός δεσμού καρδιοχειρουργών από 28 χώρες της περιοχής της νοτιοανατολικής Ευρώπης και της μέσης Ανατολής, της «Εύρω-Ασιατικής Γέφυρας», προσέδωσαν έναν ηγετικό ρόλο στη χώρα μας και σε εκείνον προσωπικά.
Η διοργάνωση του 18ου Παγκόσμιου Καρδιοχειρουργικού συνεδρίου στη γενέτειρα του Ιπποκράτη, το νησί της Κω, το 2008, άφησε την αύρα της Ελληνικής φιλοξενίας, ανέδειξε διεθνώς την Ελληνική Καρδιοχειρουργική και επικαιροποίησε τον όρκο του πατέρα της Ιατρικής.
Η καταξίωσή του επιβεβαιώθηκε στη συνέχεια με τη θέση του μόνιμου αντιπροέδρου (Vice Chancellor) της Παγκόσμιας Καρδιοθωρακοχειρουργικής Εταιρείας από το 2012 και του Προέδρου της αντίστοιχης Ελληνικής την περίοδο 2016 – 2018. Ο ίδιος από την πλευρά του τίμησε τους συναδέλφους του και τους θεμελιωτές της ειδικότητας με την έκδοση του πολυσέλιδου τόμου της ιστορίας της Ελληνικής Καρδιοχειρουργικής, τις «Νίκες Καρδιάς».
Η «ψαλίδα» που οριοθετούσε την ποιότητα των παρεχόμενων καρδιοχειρουργικών υπηρεσιών στη χώρα μας σε σχέση με τα αντίστοιχα κέντρα του εξωτερικού για την εγχείρηση bypass, όχι μόνο έχει κλείσει, αλλά έχει κιόλας ξεπεραστεί.
«Νιώθω περήφανος και δικαιωμένος που η φιλοσοφία του «Π-graft» που εφαρμόζεται από την ομάδα μου, από το 2001, θεωρείται τώρα, ως η πλέον πρωτοποριακή μέθοδος by pass «διεθνώς».
Μυστικά επιτυχίας δεν υπάρχουν για τον Σωτήρη Πράπα. Η καθημερινή άσκηση της καρδιοχειρουργικής απαιτεί σκληρή προσπάθεια, βαθιά γνώση του αντικειμένου, διαρκή ενημέρωση για τις σύγχρονες εξελίξεις και επαφές με συναδέλφους του στο εξωτερικό.
Εκείνος όμως θέτει μια βασική προϋπόθεση: «Την επιτυχία την αγγίζει κανείς μόνο με το ταλέντο και την έμπνευση. Το χάρισμα όμως αυτό, να είναι συστατικό μόνο για προσφορά στον ασθενή και την κοινωνία. Να μεταλαμπαδευτεί ως γνώση και εμπειρία και να δημιουργήσει με τα πεπραγμένα του θετικά πρότυπα για τις επερχόμενες γενιές».
Δεν κρύβει πως για να μπορεί κανείς να ανταπεξέλθει στη σκληρή καθημερινότητα, αισθάνεται έντονα την ανάγκη απόκτησης μιας ισχυρής εσωτερικής γαλήνης. «Η ευθύνη άσκησης ενός τέτοιου επαγγέλματος παράγει και αυξημένα επίπεδα αδρεναλίνης, μια ουσία που σκοτώνει τον οργανισμό. «Για μένα, αντίδοτο σε αυτό το μικρό «θάνατο» είναι η φωτογραφία, η μουσική, τα ταξίδια και η καλές παρέες που έχουν κάτι να πουν.
Μέσα από εκεί, τα τρία συγκοινωνούντα δοχεία που αντιπροσωπεύουν την ευτυχία της ζωής μου – η δουλειά, η οικογένεια και ο περίγυρος των ανθρώπων που επιλέγω - διατηρούνται ταυτόχρονα γεμάτα, ώστε να μπορώ, στο τέλος της ημέρας, να κοιτάζω τον ουρανό και να ευχαριστώ το Θεό που καταφέρνω να είμαι και πολύτιμος για τους συνανθρώπους μου και ευτυχισμένος προσωπικά»!
